Unë e kam këtë pyetje për ministrin e Arsimit. Më intereson, zoti ministër, se a jeni të informuar në lidhje me rezolutën për arsimin të aprovuar nga Kuvendi i Kosovës në seancën plenare të mbajtur më 19 janar të këtij viti dhe a ka ndonjë hap konkret në këtë drejtim në përputhje me këtë rezolutë?

Z. Ministër shpresoj të jeni i informuar në lidhje me Rezolutën e Arsimit të aprovuar nga Kuvendi i Kosovës në seancën plenare, të mbajtur më 19 janar 2017, e cila obligon Qeverinë e Kosovës e veçanërisht Ministrinë e Arsimit që të ndërmarrë hapa konkret në ndyshimin e gjendjes në arsim. Në pikën e parë të rezolutës thuhet: Arsimi të shpallet interes nacional, ndërsa në funksiontë kësaj të rritet buxheti për këtë sektor.

Z. Ministër pasi jemi në fazën e përgatitjes së buxhetit për vitin 2018, kërkoj nga ju që të angazhoheni që buxheti të ndahet në përputhje me këtë rezolutë që është përkrahur nga të gjitha grupet parlamentare. Po ashtu kërkoj që të angazhoheni në përmbushjen e pikave të tjera të kësaj Rezolute.

Z. Ministër, në të gjitha nivelet e arsimit parauniversitar, viti shkollor filloj pa ditar, pa fletore të punës dhe pa tekste shkollore. Mungesa e këtyre mjeteve të punës në shumë shkolla zgjati mbi një muaj. Shumë objekte shkollore, fillimi i vitit të ri shkollor i gjeti duke i riparuar për cka edhe u shty fillimi i mësimit në ato shkolla me javë të tëra. Z. Ministër, cilat janë arsyet e këtyre vonesave dhe çka keni ndërmarrë ndaj atyre që kanë shkaktuar këto vonesa të cilat ju kanë sjell dëme të pariparueshme nxënsëve në të gjitha nivelet e shkollimit në Republikën e Kosovës? 

Zoti ministër, shumë kontributdhënës që kohët e fundit po pensionohen, nuk po marrin pensione, sepse nuk i kanë 15 vjet të plota përvojë pune para lufte. Shumë prej tyre këtë kusht nuk po e
plotësojnë për disa muaj, ka raste që u mungojnë vetëm disa ditë. Këtyre qytetarëve po u humbin 13, 14 e më shumë vjet kontribute për disa ditë. Pyetja ime është kjo: në cilin ligj po e bazoni
mohimin e të drejtës për pension të këtyre qytetarëve që kanë paguar kontribute për shumë vjet?
 

Zoti ministër,
Edhe pse afati i fundit për regjistrimin e fakulteteve kolegje është 1 tetori, kolegjet private po e
vazhdojnë regjistrimin e studentëve të rinj edhe në dhjetor. Kjo shkelje ligjore po bëhet hapur,
kurse ministria që ju drejtoni nuk po ndërmerr asgjë për ta penguar këtë shkelje të rëndë ligjore.
Pyetja është: A keni ndërmarrë ndonjë masë me qëllim të pengimit të kësaj shkelje ligjore?
Pyetjen e kam bërë më 18 dhjetor, kështu që është pak vonë, po megjithatë është aktuale.
 

Zoti ministër, Në kuadër të raportit vjetor të Qeverisë në fund të vitit kalendarik Ministria e Arsimit është e obliguar, bazuar në Ligjin për arsim parauniversitar, neni 5, pika 4 të raportojë për zbatimin e Ligjit të arsimit parauniversitar në institucionet e arsimit në Kosovë. Sipas këtij ligji, ju duhet të raportoni edhe për mësimin në gjuhën serbe në shkollat e Kosovës. Zoti ministër, A ju vijnë raportet nga shkollat me mësim në gjuhën serbe? Nëse po, a zbatohet Ligji për arsim parauniversitar në shkollat me mësim në gjuhën serbe? 

Po, ministër! Përveçse nuk i respektojnë ligjet e Kosovës, shkollat në gjuhën serbe përdorin edhe tekste shkollore që janë në kundërshtim të plotë me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, ku për shqiptarët flitet në mënyrën më të keqe të mundshme. Çka keni ndërmarrë që të pengohen këto tekste? A keni provuar ndonjëherë ta vizitoni ndonjë institucion shkollor në gjuhën serbe dhe a keni ndërmarrë masa që janë në dorën tuaj? Së paku financiarisht mund t’ia merrni dikujt ndonjë mëditje ose diçka dhe, krejt në fund, a keni kërkuar ndihmën e deputetëve të Listës serbe, ose të ministrave serbë, të cilët janë në Qeverinë e Kosovës dhe të cilët do të duhej që të angazhohen që ta futin sistemin e arsimit në kuadër të arsimit të përgjithshëm. 

Zoti kryeministër,  Avokati i Popullit ka konstatuar se faturimi i energjisë së shpenzuar nga serbët e veriut te qytetarët e tjerë të Kosovës përbën shkelje të të drejtave të njeriut. Avokati i Popullit ka konstatuar se me këtë veprim janë shkelur së paku katër ligje bazë, Ligji për energjinë, Ligji për mbrojtjen nga diskriminimi, Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve si dhe Ligji për marrëdhënie detyrimore. Qeveria nuk mund dhe nuk do të duhej të mbulonte këto shpenzime me të holla të taksapaguesve për pjesën tjetër të vendit dhe qytetarët e pandërgjegjshëm, mirëpo do të duhej të mbuloheshin eventualisht nga Fondi për veriun, sepse është një fond i cili mblidhet nga të hyrat doganore dhe dedikohet për zhvillimin e këtyre katër komunave. Zoti kryeministër, Çka po ndërmerr Qeveria që serbët që jetojnë në pjesën veriore të Kosovës më në fund të fillojnë ta paguajnë vetë rrymën që po e shpenzojnë.

Zoti ministër, bazuar në Vendimin nr. 89/01B të datës 31 gusht të vitit 2016, të nënshkruar nga ish-ministri i Arsimit, Arsim Bajrami, ka ndodhur lidhja zyrtare në mes të Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve me Kornizën Evropiane të Kualifikimeve. Ky proces është zyrtarizuar në dhjetorin e vitit 2016. Marrëveshja në fjalë e obligon Autoritetin Kombëtar të Kualifikimeve të raportojë në lidhje me progresin e arritur deri në fund të vitit 2018, kjo marrëveshje i obligon të gjitha institucionet e arsimit dhe aftësimit profesional në vend që t’i nënshtrohen procesit të vlerësimit të kualifikimeve dhe akreditimit institucional brenda tre vjetëve. Ky vendim sipas Autoritetit Kombëtar të Kualifikimeve deri tani nuk është zbatuar nga shkollat profesionale dhe qendrat e kompetencës. Moszbatimi i vendimit do të thotë përjashtim i Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve nga Korniza Evropiane e Kualifikimeve. Kjo neglizhencë institucioneve të arsimit do të ketë pasoja për të rinjtë tanë që pas përfundimit të shkollimit të lartpërmendur, të dështojnë të vazhdojnë studimet kudo qoftë jashtë vendit. Zoti ministër, çka ka ndërmarrë Ministria e Arsimit, e cila e ka nënshkruar marrëveshjen, në përmbushjen e obligimeve që dalin nga kjo marrëveshje e që është interes i veçantë për të rinjtë e Kosovës?

Zoti ministër, ajo që duhet ta deklaroni para opinionit është se a do t’i përmbushni të gjitha obligimet që dalin nga kjo marrëveshje e nënshkruar nga ministri i kaluar i Arsimit me Kornizën Evropiane të Kualifikimeve, sepse nëse nuk përmbushen të gjitha ato që janë paraparë në marrëveshje, Kosova prapë do të përjashtohet nga një institucion shumë i rëndësishëm i arsimit dhe natyrisht që përgjegjësia do të bie mbi ju si ministri dhe konkretisht mbi ju si ministër, që keni trashëguar çdo gjë që kanë nënshkruar ministrat paraprakë. 

Në qendrën korrektuese në Lipjan, gjendet një numër i konsiderueshëm i të miturve që e vuajnë dënimin, bazuar në ligj, MASHT-i është i obliguar t’iu siguroj atyre vijimin e shkollimit brenda qendrës korrektuese. Po ashtu shteti ka obligim të ndikoj edhe në risocializimin dhe aftësimin profesional të të rriturve që gjenden në burgjet e Kosovës.I nderuar Ministër, çka po ndërmerr MASHT-i në shkollimin dhe aftësimin profesional të kategorive të lartpërmendura?

Edhe këtë vit testet e maturës u publikuan në ditën e testit përkundër masave të proklamuara. I nderuar Ministër, çka ka ndërmarrë ministria me i zbuluar publikuesit e testit? Cka do të ndërmarrë ndaj të gjithë atyre që kanë kontribuar në publikimin e testit? Cka do të ndërmerrni që gjëra të tilla të mos përsëriten në të ardhmen? Z. Ministër, a ndiheni edhe personalisht fajtor për këtë skandal?

Pjesës më të madhe të rrugëve magjistrale në Kosovë ju mungon sinjalizimi horizontal (vijat e bardha në mes të rrugëve dhe vijat anësore), shumë sinjale vertikale dëmtohen ose largohen nga vendi ku janë vendosur. Edhe kur rrugët sinjalizohen materiali sinjalizues është shumë i dobët.
Mungesa e sinjalizimit sigurisht është njëri nga faktorët e rëndësishëm që ndikon në rritjen e numrit të aksidenteve në trafik. Kohëve të fundit është raportuar se mjetet e parapara për sinjalizim janë ri-destinuar për pagesën e anëtarësimit të Kosovës në një organizatë ndërkombëtare. Z. Ministër, kur do t’i pajisni rrugët me sinjalet e nevojshme sidomos atyre horizontale ?

Në vitin e fundit shkollor në shkollat fillore dhe të mesme në tërë vendin janë angazhuar një numër i konsiderueshëm i koordinatorëve të cilësisë. Z. Ministër, sa koordinatorë të cilësisë janë aktualisht të angazhuar? Cila është puna e tyre konkrete në shkollë? A janë vërejtur efektet e angazhimit të koordinatorëve të cilësisë në ngritjen e cilësisë në arsim?

Çështja e parë që e kam si pyetje parlamentare është çështja e çantave të filloristëve, që është ngritur shumë herë këtu edhe nga deputetët e tjerë. Ministër, ai mungon, gjatë dekadës së fundit pesha e rëndë e çantave të nxënësve është bërë problem i madh jo vetëm për nxënësit, por edhe për prindërit. Si pasojë e çantave të rënda shumë nxënës kanë pësuar dëmtime të rënda shëndetësore pavarësisht kërkesave për zvogëlimin e peshës së çantës së nxënësve, asgjë konkrete nuk është ndërmarrë deri më tani. Kohëve të fundit ka prind në shumë komuna që po paralajmërojnë protesta dhe heqjen e disa librave që konsiderojnë ata që nuk janë të domosdoshme t’i bartin nxënësit në çantë dhe pyetja ime është: çka po ndërmerr Ministria e Arsimit për zvogëlimin e peshës së çantave të nxënësve në shkollat fillore? 

Pyetja ka të bëjë me ekskursionet e maturantëve. Viteve të fundit shkuarja në Shqipëri në formë të organizuar nga shkollat e mesme që po quhet “ekskursione” po cilësohen nga shumë pjesëmarrës të këtyre shëtitjeve dhe shumë prindërve të nxënësve si shëtitje të shfrenuara, të cilat nuk përbëjnë asnjë element të ekskursionit. Nga viti në vit po rritet numri i prindërve që po kërkojnë ndërprerjen e këtyre udhëtimeve të pakontrolluara dhe të dëmshme për nxënësit. Këto ekskursione që po organizohen në fillim të vitit të fundit të shkollës së mesme, po ndikojnë negativisht edhe në procesin mësimor të maturantëve pas kthimit nga ekskursioni në vitin e tyre të fundit. Pyetja për ministrin është se a kanë planifikuar të ndërmarrin masa për tejkalimin e këtij problemi serioz për maturantët? Pra, për kontrollimin dhe mbajtjen nën kontroll të këtyre ekskursioneve ose të ndërpriten këto shëtitje, të cilat nuk janë ekskursione. Faleminderit!

I nderuar ministër Gashi, një pjesë e trashëgimisë së lëvizshme kulturore me vlera të pakompenzueshme për vendin tonë, janë plaçkitur nga shteti i Serbisë në vitin 1998, 1999. Bëhet fjalë për 667 artefakte arkeologjike dhe 571 artefakte etnologjike që janë të vendosura në galerinë e Akademisë së Shkencave të Serbisë. Në muzeun e Beogradit. Në muzeun e Novi-Sadit dhe në muzeun e Suboticës. Sipas një marrëveshjeje të arritur ndërmjet dy vendeve, këto artefakte të plaçkitura do duhej të ktheheshin për 120 ditë, tani kanë kaluar nga kjo marrëveshje shumë vite dhe asgjë nuk ka ndodhur. Deri më tani është kthyer vetëm “Hyjnesha në front”. Zoti ministër, a ka kërkuar Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit nga Beogradi zyrtar që t’i kthejë artefaktet e plaçkitura?

Zoti ministër, Ne e dimë që Serbia nuk po i respekton marrëveshjet, mirëpo a po i njoftoni ju institucionet ndërkombëtare për këto shkelje, edhe pse edhe ato e dinë se Serbia vazhdimisht po plason të pavërteta. Para nja dy jave në Bruksel në lidhje me trashëgiminë kulturore përfaqësuesja e Serbisë nga pesë minuta që ka pasur një fjalim, katër minuta ka folur për gjoja shkatërrimin e trashëgimisë kulturore serbe në Kosovë. Jam i sigurt që edhe ne jemi aq aktivë që së paku ta flasim të vërtetën, le ta di bota që ata s’po i përmbahen kësaj marrëveshjeje, po ashtu edhe t’i kërkojmë prapë nga Beogradi vazhdimisht derisa t’i kthejmë eksponatet që ata i kanë plaçkitur nga vendi ynë. Faleminderit! 

Zoti ministër, 15 mësimdhënës të shkollës “Mihal Grameno” në Fushë Kosovë, të pranuar në marrëdhënie pune nëpërmjet konkursit të rregullt në verën e vitit 2017, edhe pse punojnë si mësimdhënësit e tjerë, nuk janë futur në listën e të ardhurave personale të kësaj shkolle. Edhe një numër i konsiderueshëm i koordinatorëve të cilësisë, të pranuar nëpër shkollat e Kosovës, nuk janë futur në listën e pagave. Zoti ministër, rastet e lartpërmendura paraqesin shkelje ligjore, për të cilat ministria është e njoftuar. Çka keni ndërmarrë për zgjidhjen e këtyre problemeve? Po ashtu dëshiroj të them se, edhe pyetja ime është shtruar më 10 dhjetor, kështu që po na bëhen joaktuale pyetjet për shkak të vonesave që po ndodhin. Faleminderit! 

Në fillim të dhjetorit Serbia ka arritur ta regjistrojë në UNESCO instrumentin e njohur shqiptar, lahutën, si instrument të trashëgimisë së saj kulturore. Se lahuta është instrument i shqiptarëve, nuk është vështirë të dokumentohet dhe argumente të tilla ka në Institutin Albanologjik, në Shqipëri dhe gjithkund në trojet shqiptare, po megjithatë ne nuk kemi ndërmarrë një hap të tillë me kohë. Zoti ministër, çfarë ka ndërmarrë ministria që ju e drejtoni që ta demantojë Serbinë dhe lahutën ta regjistrojë si instrument të trashëgimisë sonë kombëtare. 

Ministër, ju lutem, na informoni cilët janë hapat konkretë të ministrisë që kjo çështje të shkojë në UNESCO dhe lahuta të pranohet si instrument te shqiptarët dhe cili është bashkëpunimi i ministrisë suaj me ministrinë homologe të Republikës së Shqipërisë. 

Zoti ministër, duke pasur parasysh numrin e madh të mërgimtarëve shqiptarë në botë, sidomos në Evropën Perëndimore, duke pasur parasysh obligimin ligjor dhe moral për të organizuar për fëmijët e mërgimtarëve tanë mësim plotësues në gjuhën shqipe, në lëndët që atyre u ndihmojnë t’i mësojnë gjërat esenciale që duhet t’i dinë si shqiptarë, që janë e sidomos mësimin e gjuhës shqipe, kemi këtë pyetje: sa janë të përfshirë fëmijët e mërgatës tonë në shkollat shqipe në vendet ku jetojnë dhe punojnë shqiptarët, sa shkolla të tilla sot janë funksionale, sa mësues nga Kosova punojnë në këto shkolla, a bashkëpunon Ministria e Arsimit të Kosovës me Ministrinë e Arsimit të Republikës së Shqipërisë në këtë fushë, a ka forma të tjera të përkrahjes së fëmijëve të mërgimtarëve tanë nga ana e MASHT-it dhe çka do të ndërmarrë MASHT-i në këtë drejtim gjatë vitit 2019? Faleminderit!

Ministër, Jam informuar edhe zyrtarisht nga Drejtoria e Arsimit në Komunën e Gjilanit që shkolla e mesme e mjekësisë në këtë qytet ka hapur dy paralele të reja në muajin nëntor. Po, këto paralele janë hapur në koordinim me MASHT-in. Për këtë çështje, edhe ju ministër jeni të njoftuar që një kohë të gjatë. Tani, ajo që më intereson është se a është e vërtetë se këto paralele janë të hapura në koordinim me MASHT-in dhe çfarë keni ndërmarrë ju që këto paralele që janë hapur në kundërshtim me ligjin të sanksionohen. Ata që i kanë hapur natyrisht, këto paralele.